VBS komt al decennialang op voor de vrijheid van onderwijs: het recht om kinderen te laten leren op een manier die past bij de onderwijsvisie van de school. Pionieren en pedagogisch ondernemerschap zit in het DNA van onze leden. Daarom zetten we de komende tijd onze leden in de spotlight. Deze keer: Basisschool De Nijepoort in Groenekan, directeur is Peggy van Holst Pellekaan.
“Ik kom oorspronkelijk uit de theaterwereld, op mijn 42e ben ik zij-instromer geworden op de basisschool van mijn kinderen. Daar deed ik vrijwilligerswerk en het werken met kinderen trok me echt aan. Dus heb ik mezelf in het diepe gegooid. Ik heb ook bewust voor het basisonderwijs gekozen: je moet generalist en creatief zijn, het gaat naast de basisvaardigheden ook om beweging, ontwikkeling en cultuur. Daar ligt mijn hart.
Ik heb een kleine tien jaar voor de klas gestaan, al snel gecombineerd met andere functies zoals cultuurcoördinator, bouwcoördinator en later adjunct-directeur. Na een verhuizing naar Utrecht ben ik daar directeur van een eenpitter geworden, waar ik zeven jaar met veel plezier heb gewerkt aan de schoolontwikkeling. En nu werk ik alweer drie jaar op De Nijepoort. Over een aantal maanden ga ik met pensioen en zal ik worden opgevolgd door Robbert Kapitein, die zich op onze school heeft ontwikkeld van leerkracht tot directeur.
Klassieke eenpitter met bijzonder neutraal onderwijs
We zijn de enige basisschool in Groenekan, hebben ongeveer 175 leerlingen en zijn 50 jaar geleden door ouders opgericht. We zijn een klassieke eenpitter: een schoolvereniging met een beleidsbepalend bestuur van vrijwilligers (ouders), waarbij enkele beleidsterreinen zijn gemandateerd aan de directeur (onderwijs en personeel). De Nijepoort is een school voor bijzonder neutraal onderwijs, maar staat open voor iedereen.
Het mooie van werken op een eenpitter is de vrijheid. Ons team ervaart veel ruimte om het onderwijs zelf vorm te geven. Ook ouders voelen zich verbonden met de school en spelen een actieve rol in het bestuur. Sinds een jaar of zeven hebben we een nieuw schoolgebouw: mooi, eigentijds en transparant met veel glas en licht. Dat past goed bij onze onderwijsvisie, er is veel verbinding met elkaar en met de buitenwereld.
Kleine stappen naar eigen verantwoordelijkheid
Ons motto is ‘leerling aan het roer’. Een mooi streven, maar het is nog niet zo eenvoudig om dit motto in de praktijk te brengen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen pas vanaf een jaar of 15 zichzelf echt goed kunnen aansturen. Dus hoe zet je een leerling aan het roer? Op studiedagen is het team intensief bezig om einddoelen en tussendoelen per leerjaar te formuleren, onder andere aan de hand van een mooie boot-metafoor die adjunct Robbert Kapitein over dit onderwerp heeft uitgewerkt. In groep 1 staat de leerkracht aan het roer en stappen de leerlingen voorzichtig in. Langzaam mag de leerling steeds meer sturen. En in groep 8 varen de leerlingen al vaak zelf.
Wat we doen is eigenaarschap stap voor stap opbouwen en tussendoelen hierin zo concreet mogelijk maken. In groep 3 heb je het bijvoorbeeld over eenvoudige taken die zelfstandigheid bevorderen. Hoe organiseer je jezelf, hoe begin je aan een taak en hoe rond je die goed af? De leerkrachten begeleiden de kinderen intensief op hun weg naar zelfstandigheid en zelfsturing.
Onze visie op onderwijs aan het jonge kind is spelend en bewegend leren waarbij we aansluiten bij de brein- en motorische ontwikkeling van het kind. Ontluikende gecijferdheid en -geletterdheid hebben natuurlijk ook hun plaats in ons kleuteronderwijs, maar worden in speelse vorm aangeboden. Er is in de kleuterlokalen veel ruimte gemaakt om op de grond te werken en een groot deel van het spelend leren vindt buiten plaats op het plein of in het bos. De leerkrachten toetsen niet, maar observeren de ontwikkeling van het kind.
Vrijheid van onderwijs
Als eenpitter ben je kwetsbaar. Er is geen schaalvergroting waarmee je risico’s kunt afdekken. Er is geen bovenschools directieberaad waar je een lerend netwerk mee vormt en er zijn geen bestuurders die alle ins en outs van regelingen in het onderwijs kennen. Daarom is de VBS voor ons een belangrijke vereniging, die expertise heeft, een netwerk van directeuren faciliteert en een goede en toegankelijke helpdesk heeft, waar we met al onze vragen terecht kunnen.
Tegenover de kwetsbaarheid van de eenpitter staan onafhankelijkheid en flexibiliteit. We voelen ons vrij om binnen de normen en kwaliteitseisen van de inspectie onze eigen koers te varen. Je bent een kleine speler in het onderwijsveld, maar wel een hele wendbare. Nieuwe ideeën kunnen snel in de praktijk worden gebracht en mocht er een ontwikkeling niet de goede kant op gaan is het niet moeilijk om bij te sturen, omdat de lijnen zo kort zijn en er helemaal geen bovenschools beleid is waar we ons aan moeten committeren.
We zijn ons in toenemende mate bewust van onze bevoorrechte positie en de mooie omstandigheden waarin wij werken. Een prachtig schoolgebouw, een gemotiveerd team dat graag op De Nijepoort werkt en ook van onze schoolpopulatie mag je hoge verwachtingen hebben. Deze rijkdom willen we graag delen. Onze school heeft nu niet alleen leerlingen uit Groenekan, maar ook uit andere dorpskernen en bijvoorbeeld uit Utrecht Overvecht.
Inclusiviteit en kansengelijkheid zijn ook onderwerpen die we in de gemeente De Bilt (bij de lokaal educatieve agenda) en in het directeuren-netwerk van de VBS bespreken. Het is fijn hierover te kunnen sparren met elkaar, al denken we wel dat we nog een lange weg te gaan hebben voor er echt kansengelijkheid is in het onderwijs.”
