Sinds 1 augustus 2021 geldt de wet vrijwillige ouderbijdrage die het verbiedt om leerlingen uit te sluiten van schoolactiviteiten als hun ouders geen vrijwillige ouderbijdrage betalen. Vlak voor de Kerst heeft minister Paul (Primair en Voortgezet Onderwijs) de Tweede Kamer geïnformeerd over scenario’s die een volgend kabinet kan gebruiken bij het nemen van een besluit over de vrijwillige ouderbijdrage voor het onderwijs. Ook bericht zij over de uitkomsten van de Schoolkostenmonitor.
Uitkomsten Schoolkostenmonitor
De schoolkostenmonitor is een periodiek onderzoek naar de hoogte en ontwikkeling van schoolkosten in het po, vo en mbo. De belangrijkste bevindingen:
- De schoolkosten die aan ouders worden gevraagd bestaan voor het grootste deel uit de vrijwillige ouderbijdrage.
- Deze bijdrage wordt door scholen aan ouders gevraagd om het onderwijs aanvullend vorm te geven en om extra-curriculaire activiteiten te organiseren.
- Sommige scholen zijn daarnaast grotendeels afhankelijk van de vrijwillige ouderbijdrage voor het vormgeven van hun onderwijs, zoals in het geval van vrijeschoolonderwijs.
- In de door scholen gevraagde ouderbijdrage in het po en het vo is geen stijgende trend zichtbaar ten opzichte van de vorige meting in 2019.
- Een andere categorie schoolkosten is de kosten voor digitale leermiddelen. Daar valt op dat er aanzienlijke verschillen bestaan tussen de ICT-kosten die scholen aangeven te vragen aan ouders en wat ouders aangeven te betalen.
- Ook biedt het rapport inzicht in de effecten van de wet vrijwillige ouderbijdrage (2021) die het verbiedt om leerlingen uit te sluiten van schoolactiviteiten als hun ouders geen vrijwillige ouderbijdrage betalen. Een gedeelte van de ouders geeft aan dat leerlingen worden uitgesloten van activiteiten als de vrijwillige ouderbijdrage niet wordt betaald (4% in het po, 7% in het vo). Daarnaast ervaart een groot aandeel ouders het betalen van de ouderbijdrage als een
verplichting (60% in het po, 64% in het vo).
Mogelijke vervolgstappen vrijwillige ouderbijdrage
Uit de Schoolkostenmonitor blijkt dat er verschillen ontstaan tussen scholen met kapitaalkrachtige en minder kapitaalkrachtige ouderpopulaties. Daarom riep het onderwijsveld in een breed gedragen brief op om de vrijwillige ouderbijdrage in het po af te schaffen en een zelfde maatregel voor het vo te onderzoeken. De VO-raad scherpte deze oproep aan door te stellen dat het goed is om ook een punt te zetten achter de vrijwillige ouderbijdrage in het vo.
Daarom legt de minister een aantal scenario’s aan de Kamer voor. In verband met de demissionaire status van het kabinet is een besluit hierover aan een volgend kabinet. De minister geeft aan dat het in alle scenario’s een optie is om de scholen te compenseren voor het gemis van inkomsten uit de ouderbijdrage. Hiervoor is echter geen dekking binnen de OCW-begroting. Daarnaast moeten alle wettelijke maatregelen zich verhouden tot de in artikel 23 van de Grondwet neergelegde vrijheid van onderwijs.
- Scenario 1: vrijwillige ouderbijdrage afschaffen in het funderend onderwijs. In dit scenario zou in de onderwijswetgeving worden opgenomen dat het niet is toegestaan voor scholen om geldelijke bijdrages te vragen en aan te nemen van ouders. Aanvullend zou de lumpsum vanuit de Rijksoverheid kunnen worden opgehoogd.
- Scenario 2: vrijwillige ouderbijdrage afschaffen in het po. In de onderwijswetten die betrekking hebben op het po wordt in dat geval opgenomen dat het niet is toegestaan voor scholen om geldelijke bijdrages te vragen en aan te nemen van ouders. Vanuit de Rijksoverheid kan de lumpsum voor po-scholen dan worden opgehoogd.
- Scenario 3: limiet stellen aan de vrijwillige ouderbijdrage. In de onderwijswetgeving zou dan een maximum bedrag worden opgenomen dat een school mag vragen als vrijwillige ouderbijdrage. Daarbij zou onderscheid worden gemaakt tussen de maximum bedragen die in het po en het vo mogen worden gevraagd. Binnen dit scenario kan er voor worden gekozen om de lumpsum te verhogen om scholen tegemoet te komen.
Meer weten?
- Lees hier de brief van de minister
- Lees ons artikel ‘Vrijwillige ouderbijdrage: wat zijn de belangrijkste punten en hoe organiseer je het?’
De VBS Helpdesk staat voor je klaar!
Heb je een vraag over de vrijwillige ouderbijdrage of een ander onderwerp, neem dan contact op met Nienke Daniëls van de VBS Helpdesk via 070 – 331 52 15, helpdesk@vbs.nl of Whatsapp 06-53573393. De Helpdesk is dagelijks bereikbaar tussen 9.00 – 15.00 uur.