De Onderwijsraad roept de overheid op te zorgen voor toereikende bekostiging zodat scholen het publieke karakter van het onderwijs kunnen waarmaken met kwalitatief hoogstaand onderwijs dat voor iedereen beschikbaar is. Zo draagt de overheid volgens de raad mede bij aan het terugdringen van een private component in scholen. VBS kan zich vinden in deze oproep van de Onderwijsraad in zijn weloverwogen advies ‘Publiek karakter voorop’, dat 7 december 2021 is verschenen.
Het is een van de manieren te voorkomen dat privaat aanbod alleen toegankelijk is voor leerlingen van wie de ouders dat kunnen betalen, en andere leerlingen op achterstand worden gezet. De kwaliteit van het onderwijs verschraalt als scholen voor een deel van hun doelen en taken verwijzen naar aanvullend onderwijs dat niet kosteloos is, aldus de Onderwijsraad. Er is vaak ook weinig toezicht op de kwaliteit daarvan, en leraren hebben geen zeggenschap over wat er bijvoorbeeld tijdens een bijles gebeurt.
Toegankelijkheid, kwaliteit en zeggenschap van onderwijsprofessionals moeten bij alle dagelijkse beslissingen en keuzes over privaat aanbod centraal staan, zo vervolgt de Onderwijsraad. Het publieke karakter van onderwijs voorop zetten betekent niet dat scholen privaat onderwijsaanbod van commerciële partijen of ideële organisaties moeten afwijzen. Zolang het maar bewust wordt ingezet door een school en kosteloos beschikbaar is voor alle leerlingen, en de school de verantwoordelijkheid kan nemen voor de inhoud en kwaliteit ervan.
Terugloop kwalitatief goed onderwijs
De vraag is waarom het private aanbod toeneemt. De Onderwijsraad lijkt hier aan voorbij te gaan en concentreert zich vooral op de nadelen van de verschraling van het publieke aanbod. De toename van het private aanbod hangt naar de mening van VBS onder meer samen met het toenemende belang dat wordt gehecht aan een zo hoog mogelijk diploma voor iedereen. Een andere oorzaak is een algemene terugloop van kwalitatief goed onderwijs. Het al jarenlang durende lerarentekort draag hier verder aan bij. Hieraan werken betekent ook iets voor het private aanbod.
Verder adviseert de Onderwijsraad om de vrijwillige ouderbijdrage te ontkoppelen van het individuele kind, en in plaats daarvan ten goede te laten komen aan een schoolfonds ten bate van alle leerlingen. VBS vindt dit een goede gedachte, die in lijn is met solidariteitspotjes die veel scholen al hebben.
VBS is geen voorstander van het wettelijk maximeren van de hoogte van de ouderbijdrage. De hoogte en bestemming zijn wat ons betreft prima in handen van schoolbestuur en medezeggenschapsraad; een en ander zou niet op voorhand onmogelijk moeten worden gemaakt.
Het volledige advies ‘Publiek karakter voorop vind je hier.
(9-12-2021)
