Door het fysieke aspect en de risico’s die dat met zich mee brengt, is niet elke (gym)leerkracht bevoegd om zelfstandig gymles te geven. Wanneer ben je bevoegd om dat wel te doen? We zetten alles op een rijtje voor basis-, speciaal en middelbaar onderwijs.
Algemeen
Je bent bevoegd om zelfstandig gymles te geven als je in bezit bent van een getuigschrift Lichamelijke Opvoeding (HBO). Hieruit moet blijken dat je voldoet aan de bekwaamheidseisen. Het getuigschrift kun je behalen op één van de zes ALO’s. Je bent dan 1e graads bevoegd om lichamelijke opvoeding te geven in alle onderwijsvormen.
Primair onderwijs
In het primair onderwijs ben je daarnaast ook bevoegd als je in het bezit bent van een van de volgende getuigschriften:
- PABO Getuigschrift van voor 1 september 2005
- PABO Getuigschrift met post-bachelor opleiding Vakbekwaam bewegingsonderwijs
- Aantekening J
- Akte J en akte S
Ben je na augustus 2001 begonnen met de pabo? Dan heb je een ‘smalle’ bevoegdheid voor bewegingsonderwijs. Dat betekent dat je alleen gymles mag geven in groep 1 en 2. Ook spellessen mogen alleen maar worden gegeven in groep 1 en 2. Niet-gymbevoegde leraren mogen wel expressie-activiteiten mogen geven in groep 1 tot en met 8.
Speciaal basisonderwijs
In het speciaal basisonderwijs gelden dezelfde bevoegdheden als in het regulier basisonderwijs. Uitzondering daarop is dat de speciale eis geldt voor leerlingen vanaf 7 jaar (in plaats van groep 3 tot en met 8 zoals geldt in het regulier basisonderwijs).
Leraren in Opleiding
Volgens de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO) en in de Wet op primair onderwijs (WPO) mag een onbevoegde LIO onder voorwaarden toch gymles geven, namelijk als die in de laatste fase van haar/zijn studie duaal wordt opgeleid en onder voorwaarden al zelfstandig les mag geven (artikel 33 lid 9 van de WVO; artikel 3 lid 4 WPO).
Zij-instromers
Mensen van buiten het onderwijs met een getuigschrift Hoger Onderwijs die op basis van een geschiktheidsverklaring een aanstelling kunnen krijgen als leraar voor maximaal twee jaar. Tegelijkertijd volgen zij een opleidings- en begeleidingstraject als zij-instromer. Dat traject moet binnen twee jaar na aanstelling worden afgesloten met een getuigschrift van de lerarenopleiding. Er kan in bijzondere gevallen nog twee jaar uitstel worden verleend (artikel 33 lid 14 WVO; artikel 3 lid 4 WPO).
Gezien het fysieke karakter van bewegingsonderwijs is het van belang dat de werkgever niet alleen stilstaat bij deze bevoegdheidsuitzondering maar ook bij de daadwerkelijke gevolgen van de inzet van een zij-instromer voor de kwaliteit en veiligheid van de lessen.
Afgestudeerde pabo-leerkracht
Een afgestudeerde leerkracht van de pabo die actief de leergang vakbekwaamheid bewegingsonderwijs volgt mag tijdelijk onbevoegd lesgeven. De wet- en regelgeving (artikel 3 van de WPO en WEC) spreekt over een tijdelijke bevoegdheid (dispensatie) gedurende een aaneengesloten periode van maximaal 2 schooljaren vanaf het tijdstip waarop de leergang voor het eerst wordt gevolgd.
Leerkrachten in het voortgezet onderwijs
Een uitzondering in het voortgezet onderwijs is een docent die een ander vak geeft (dan waarvoor zij bevoegd zijn). Dan kan dat voor ten hoogste twee jaar. Daarbij geldt de eis dat de docent scholing gaat volgen om binnen twee jaar alsnog de passende bevoegdheid te gaan halen. Ook hier kan in bijzondere gevallen nog twee jaar uitstel worden verleend (artikel 33 lid 4 WVO).
Stagiaires
De stagiair is wettelijk niet bevoegd om zelfstandig bewegingsonderwijs te geven. Er zal dus altijd een bevoegde leerkracht tijdens de les bewegingsonderwijs LO aanwezig moeten zijn.
MBO-getuigschrift Sport en Bewegen
Dit getuigschrift (op alle niveaus, dus 2, 3 en 4) geeft geen bevoegdheid tot het geven van bewegingsonderwijs. De mbo-afgestudeerde kan bijvoorbeeld wel aan de slag als lerarenondersteuner (onderwijsassistent, niveau-4) in de les bewegingsonderwijs in het basisonderwijs, als buurtsportcoach of als combinatiefunctionaris op een school, bij een sportvereniging of in een wijk of buurt.
Onbevoegde leerkracht
Een onbevoegde leerkracht gym mag onder toezicht van een bevoegde leerkracht gymles geven; dit betekent dat er een bevoegde leerkracht in de ruimte aanwezig moet zijn.
Meer weten?
Kijk dan op de site van de Koninklijke Vereniging voor Lichamelijke Opvoeding (KVLO).
Heb je hierover een vraag?
Neem voor vragen, sparren of advies contact op met Nienke Daniëls van de VBS Helpdesk (alleen voor leden, dagelijks bereikbaar tussen 9.00-15.00 uur) via:
– Telefoon: 070 – 331 52 15
– Email: helpdesk@vbs.nl
– Whatsapp: 06-330 296 94
