Word op tijd een opleidingsschool Nieuwe site voor schoolstichters 8 Activ teitenverslag VBS schooljaar 2021-2022 Waarden: wat vinden we nou écht belangrijk? De VBS oktober 2022 4 8 18 Burgerschapsonderwijs: De belangrijkste zaken op een rij, waar de inspectie op let en een praktijkvoorbeeld Investeer méér in de zij-instromer 16
» 2 VBS - oktober 2022 Colofon De VBS is het tijdschrift van VBS, de vereniging van zo’n 350 algemeen bijzondere scholen. Het verschijnt vier keer per jaar en wordt gratis toegestuurd aan leden. Donateurs ontvangen, afhankelijk van hun bijdrage, eveneens het tijdschrift. VBS aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van bijdragen die door niet-VBS-medewerkers zijn geschreven. ISSN 2451-9707. Redactie Edward Moolenburgh, Peter Warnders, Steffie Bom (hoofd- en eindredactie) Vormgeving Luupa Contact Binckhorstlaan 36, 2516 BE, Den Haag, 070-331 52 52, redactie@vbs.nl Druk GrafiMedia Solutions Website www.vbs.nl Editie Jaargang 8 / nummer 3 Inhoud - oktober 2022 4 Word op tijd een opleidingsschool Interview Gea Spaans (projectleider Platform Samen Opleiden & Professionaliseren) en Jetse Miedema (leerkracht / lid leiderschaps- team Casimirschool) 6 Wat staat er vandaag op de burgerschapskalender? Kijkje achter de schoolmuur 7 Flexibele onderwijstijd goed voor onderwijs en voor maatschappij Column Theo Rinsma, directeur-bestuurder van basisschool De Buitenkans in Heerenveen 8 Activiteitenverslag VBS schooljaar 2021 – 2022 Wat VBS vorig schooljaar voor je deed 14 Burgerschapsonderwijs in het dna van de school Interview Peter Warnders en Dico Baars, adviseurs Public Affairs VBS resp. Verus 16 Investeer méér in de zij-instromer Column Lysanne van der Poel, HR-adviseur College de Heemlanden 17 Laatste nieuws Met o.a. betaald ouderschapsverlof en Wiersma over vrijwillige ouderbijdrage 18 Wat vinden we nou écht belangrijk Interview Inge Andersen, oud-lector Penta Nova 8 Activiteitenverslag VBS schooljaar 2021-2022 4 Word op tijd een opleidingsschool 14 Burgerschapsonderwijs in het dna van de school
» 3 H et schooljaar is weer begonnen! Een van de grootste uitdagingen blijft het lerarentekort. Kunst- en vliegwerk is soms nodig om klassen bemand te houden, een bezigheid die van directeur(-bestuurders) de nodige tijd en aandacht vergt. Een van de oplossingen is het inzetten van zij-instromers. Op college De Heemlanden in Houten staat de deur wagenwijd open voor deze groep. HR-adviseur Lysanne van der Poel vertelt op pagina zeventien in een column enthousiast over haar ervaringen hiermee. Een andere optie is het inzetten van stagiaires, de mogelijke collega’s van morgen. Wil je als basisschool in de toekomst (waar we ook naar moeten blijven kijken) stagiaires inzetten, dan is het raadzaam om met een of meer andere basisscholen een partnerschap aan te gaan en een zogenaamde opleidingsschool te worden. Meer hierover lees je in het interview met Gea Spaans van Platform Samen Opleiden & Professionaliseren en Jetse Miedema van de Casimirschool in Gouda, op pagina’s vier en vijf. Nog zo’n uitdaging dit schooljaar is het burgerschapsonderwijs. De nieuwe wet burgerschapsonderwijs is in augustus 2021 ingevoerd. Afgelopen schooljaar heeft de inspectie veelal stimulerend opgetreden. Vanaf dit jaar schooljaar gaat zij daadwerkelijk handhaven. Waar de inspectie daarbij op gaat letten, dat lees je in het interview met Peter Warnders en Dico Baars, adviseurs public affairs van VBS respectievelijk Verus. Beide heren zitten samen met afgevaardigden van de andere profielorganisaties in een politieke werkgroep. Hierin wordt kennis en informatie over diverse thema’s (waaronder burgerschapsonderwijs) uitgewisseld, met als doel het waar nodig beïnvloeden van beleidsprocessen en beeldvorming in Den Haag. Dat VBS zich naast belangenbehartiging met nog veel meer bezighoudt, lees je in het activiteitenverslag 20212022 vanaf pagina acht. Afgelopen jaar hebben we ons nog intensiever bezig gehouden met ‘voor en door leden.’ Dit zie je ook terug in het verslag, waarin diverse quotes van leden zijn opgenomen afkomstig uit artikelen die in De VBS of nieuwsbrief hebben gestaan. Het is een lijn die we ook dit schooljaar doorzetten. Team VBS Een vereniging voor en door leden VBS-Startevent voor het po op 21 september groot succes! Voorbeelden ter inspiratie, het delen van ervaringen, bekende én nieuwe gezichten: het typeerde het VBS Startevent dat op 21 september plaatsvond. Deze thema’s stonden centraal. #1 Ondernemend eenpitterschap Directeur-bestuurder Wouter Groot van de Casimirschool in Gouda benadrukte het belang van een sterke visie: als je die in het vizier houdt, dan kan het niet anders dan dat je de juiste keuzes maakt en kwaliteit toevoegt aan het onderwijs. Op zijn school heerst een cultuur van continue verbetering. ‘Het team krijgt energie van alles wat zij oppakken. Dat zorgt voor een positieve flow, die bijdraagt aan onze visie en ons dichter bij de stip op de horizon brengt.’ #2 Wilt u dat rapport doorsturen? Een op het eerste oog vrij normale vraag van een ouder. Maar wat als het om gescheiden ouders gaat? En wat als het niet om een rapport gaat, maar om informatie hoe vaak het kind door de andere ouder te laat naar school wordt gebracht? VBS-Partner en onderwijsadvocaat bij Dworkin Law Arzu Yandere schetste de regels die gelden wanneer ouders of derden als Veilig Thuis een verzoek indienen voor informatie over een kind. #3 Duidelijke rolverdeling maakt verschil Toezichthouder, directeur, directeur-bestuurder, bestuurder: uiteindelijk zijn het namen. Waar het om gaat is dat je weet wat het inhoudt. Wat is je rol? Welk gedrag hoort hierbij? Volgens directeur-bestuurder Alice Haak van de G.J. van den Brinkschool in Wageningen zit de kracht van eenpitters en kleine schoolbesturen ‘m in de korte lijnen. ‘Het maakt dat je goed aanspreekbaar bent, al is een open en transparante organisatie net zo belangrijk.’ Voorwoord Tekst Redactie De VBS www.vbs.nl
» 4 VBS - oktober 2022 Verbinding Word op tijd een opleidingsschool VBS sprak erover met Gea Spaans (projectleider Platform Samen Opleiden & Professionaliseren, welk platform valt onder de PO- en VO-Raad, MBO Raad, Vereniging Hogescholen en Universiteiten van Nederland) en Jetse Miedema (leerkracht en lid leiderschapsteam van de Casimirschool in Gouda). ‘Deelnemen kun je ook zien als maatschappelijke opdracht’, aldus Miedema. Stages spelen al decennialang een belangrijke rol in het onderwijsveld. Een stagiair past het geleerde in de praktijk toe en maakt kennis met de dagelijkse realiteit van het vak. De aansluiting tussen de schoolopleiding en de stageschool bleek niet altijd vanzelfsprekend. Spaans: ‘Studenten stonden soms letterlijk tussen school en opleiding in. De opdrachten sloten niet altijd aan bij de behoeften van de school waardoor er frictie ontstond.’ Onder de noemer Samen Opleiden en Professionaliseren is er sinds 2000 ingezet op samenwerking tussen scholen en lerarenopleidingen. Doel is samen leraren in po, vo en mbo op te leiden en tegelijkertijd een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van scholen. Spaans: ‘Het gaat om een nauwere wederzijdse aansluiting tussen theorie en praktijk. Door samen op te leiden ga je ervoor zorgen dat veertig procent van het curriculum in de praktijk wordt uitgevoerd. Dat vergroot het wederzijdse begrip en de samenwerking. Het verhoogt ook de aantrekkelijkheid van de opleiding. Tevens kan er een doorgaande leerlijn voor startende leraren gerealiseerd worden. Dit laatste voorkomt uitval van startende leraren. Samen opleiden is dus zeker ook een impuls om het lerarentekort terug te dringen.’ Partnerschap Opleidingen en schoolbesturen gaan samen een partnerschap aan. Spaans: ‘We hebben bewust gekozen voor het woord partnerschap om geen verwarring te scheppen met de samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs.’ Miedema: ‘De Casimirschool sloot zich aan bij het partnerschap met Thomas More. Ieder partnerschap heeft zijn eigen accenten. Bij ons is het eigen handelingsrepertoire van de student als toekomstige, eigenzinnige en wereldwijze onderwijsprofessional leidend. Vragen daarbij zijn: Wie is de leraar die jij zelf wil zijn? Wat is de school die bij jou past? De keuzevrijheid van de student staat dan ook hoog bij ons in het vaandel. Dit past ook goed bij de uitgangspunten van het Daltononderwijs dat de Casimirschool aanbiedt.’ Op dit moment worden gemiddeld veertig procent van alle studenten via het opleidingsTekst Akke Tick www.platformsamenopleiden.nl en www.casimirschool.nl Het onderwijsveld heeft de ambitie in 2030 alle studenten op te leiden in een opleidingsschool. Wie nu niet in actie komt, heeft straks geen stagiaires meer en mist daarmee de vanzelfsprekende interactie met recente onderwijskennis en inzichten. En zonder stagiaires is het ook veel moeilijker om de collega van morgen in huis te halen. ‘Samen opleiden is zeker ook een impuls omhet lerarentekort terug te dringen’
» 5 traject samen opleiden opgeleid. Dit percentage verschilt heel erg per pabo of hogeschool. Bij Thomas More is het al negentig procent. Een partnerschap is geen vrijblijvende constructie. Er wordt deelname aan een stuurgroep, diverse themagroepen en dergelijke gevraagd. Miedema: ‘Het kost een dagdeel per twee weken. De overheid geeft wel een vergoeding maar die dekt niet de volledige inzet.’ Spaans: ‘Voor eenpitters vraagt het relatief meer inspanning dan voor grotere schoolbesturen. Toch is hun aansluiting ook van fundamenteel belang.’ Het aantal eenpitters dat deelneemt aan partnerschappen en dus een opleidingsschool is, blijft achter. Zowel Miedema als Spaans vinden dat jammer. Binnen partnerschappen is er een grote diversiteit. Er zijn partnerschappen met vijf besturen, maar ook met vijftien besturen. Je ziet ook een verschuiving in de werkwijze van de partnerschappen. De tijd dat de hogeschool bepaalt is voorbij. Er wordt nu in gezamenlijkheid gekeken naar welk bestuur/welke scholen nog in het aanbod passen. Diversiteit is tenslotte aantrekkelijk voor studenten. Eenpitters hebben vaak een bepaalde inhoudelijke visie en missie die van grote waarde kan zijn voor de andere leden in het partnerschap. Het gaat niet enkel over kwantiteit maar ook over kwaliteit. Maatschappelijke opdracht Miedema: ‘Wij kijken bij onze deelname niet enkel naar investering en rendement. Wij zien het eigenlijk als maatschappelijke verantwoordelijkheid. Neem het lerarentekort. Via het partnerschap dragen we een steentje bij aan de oplossing, ook al hebben wij daar als school nu nog geen last van. En rendement is ook lastig te meten. De studenten brengen een dynamiek in de school. Zij stellen jou vragen die leiden tot reflectie op gewoontes en tradities.’ Is het niet weer iets centraal gereguleerd dat de autonomie van de eenpitter weghaalt? Miedema lacht. ‘Ook als eenpitter is het belangrijk sterk De eenpitter als opleidingsschool: hoe pak je het aan? Meld je nu aan voor deze VBS-Kennissessie op 7 november 2022 van 19.30 – 21.00 u Tijdens de kennissessie gaan Jetse Miedema (leerkracht en lid leiderschapsteam van de Casimirschool in Gouda) en Sandra Driessens (programmaleider Samen Opleiden aan de Hogeschool Thomas More te Rotterdam) in op de voordelen van dit partnerschap en welke stappen je moet zetten om opleidingsschool te worden. Zij beantwoorden ook graag al je vragen. Voor meer informatie en om je aan te melden, ga naar www.vbs.nl/agenda. te staan als school en toekomstgericht te kijken. Iedereen krijgt tenslotte last van het lerarentekort. Ook is het belangrijk inspraak en tegenspraak te organiseren voor kwaliteitsbewaking en vernieuwing. Stagiaires in de school kunnen een deel van die inspraak en tegenspraak creëren.’ Vragen over het partnerschap of hoe je een opleidingsschool kunt worden, neem contact op met de VBS Helpdesk via helpdesk@vbs.nl of telefoonnummer 070 – 331 52 15.
» 6 VBS - oktober 2022 Kijkje achter de schoolmuur Ook zo benieuwd hoe andere scholen werken of innoveren? Deze rubriek geeft je inspiratie en ideeën. Mandela-dag, Keti Koti of Prinsjesdag. Alle onderwerpen hebben handige haakjes naar speciaal online lesmateriaal dat we vaak zelf al gebruiken. Verder ligt er ondersteunende lesstof op de plank. Extra voorbereiding is niet nodig, waarmee we niet nog méér van onze mensen vragen, maar ze juist faciliteren. Iedereen is ook vrij in het aanvliegen van onderwerpen. Er even over praten tijdens het kringgesprek of in de lunchpauze, is prima, maar ze mogen ook helemaal losgaan. Zolang de hele kalender maar aan bod komt.’ Spruijt hoopt dat burgerschapsonderwijs door de kalender meer gaat leven binnen ‘haar’ school. ‘Als team hebben we met elkaar afgesproken om dit schooljaar in alle bestaande vakken te zoeken naar concrete aanknopingspunten met burgerschap, die te delen op de gemeenschappelijke drive en toe te voegen aan de kalender, zodat het thema op een organische manier verder groeit. Dat kunnen plaatjes in schoolboeken zijn, of situaties met mega vooroordelen over bijvoorbeeld de vader- en moederrol. Door het bundelen en borgen van deze voorbeelden is burgerschap niet langer moment-afhankelijk en weten onze leerkrachten straks van tevoren al hoe ze kinderen kunnen meenemen in hun verhaal.’ De eerste reacties op de kalender zijn in elk geval heel positief, constateert Spruijt tevreden: ‘Leerkrachten ervaren het als een prettig, gemakkelijk toepasbaar overzicht met veel ruimte voor eigen invulling. Mooi om te merken is dat “Goh, hier moet ik iets mee” langzaam plaatsmaakt voor ‘Hé, wat leuk, waarover mag ik vandaag vertellen?’’ Tip: Lees op pagina 14 het artikel ‘Burgerschapsonderwijs in het dna van de school’ Veel scholen geven hun eigen draai aan burgerschapsonderwijs. Ook op de Rotterdamse Van Oldenbarneveltschool kregen leerlingen jarenlang spelenderwijs of tijdens kort ingelaste momenten normen en waarden bijgebracht over de democratische grondbeginselen of hoe met elkaar om te gaan. ‘Nog voordat het verplicht werd, gaven we al burgerschapsonderwijs’, vertelt directeur Elise Spruijt. ‘Het zat verweven in ons lesaanbod, maar was niet verankerd in ons curriculum. Wát we dus precies aan burgerschap deden, was lastig zichtbaar en té leerkrachtafhankelijk.’ Tijd voor actie, vonden Spruijt en haar collega’s, die leerlingen een groter en vooral structureler burgerschapsaanbod wilden voorschotelen. ‘Een van onze leerkrachten had veel affiniteit met burgerschap. Van haar wist ik dat ze zich in het onderwerp zou vastbijten, dus is ze een tijdlang bewust een moment in de week vrij geroosterd om literatuuronderzoek te doen en om doelen, richtlijnen en plannen te formuleren. Tijdens teamvergaderingen en studiedagen nam ze iedereen mee in de visie- en besluitvorming. Ook stonden we samen stil bij wat we als team waarom belangrijk vonden, wat er van mensen werd verwacht en hoe we ideeën naar de praktijk gingen vertalen. Daarbij waren we uiterst scherp op onze rol als bijzonder-neutrale school om leerlingen geen in cement gegoten denkbeelden mee te geven.’ Het harde werken resulteerde in een praktisch instrument: de burgerschapskalender. Eén A4 ‘groot’, dus eenvoudig in een mapje op het bureau te bewaren. ‘Per maand zijn op de kalender zo’n zes belangrijke momenten met een link naar burgerschapsonderwijs uitgelicht’, legt Spruijt uit. ‘Dan kun je denken aan Nelson Tekst Pieter Matthijssen Met de invoering van een ‘burgerschapskalender’ promoveert De van Oldenbarneveltschool in Rotterdam burgerschap tot een zichtbaar onderwijsthema dat óók nog eens leuk is voor álle leerkrachten. Directeur Elise Spruijt kijkt reikhalzend uit naar wat het eerste ‘kalenderjaar’ gaat brengen. Wat staat er vandaag op de burgerschapskalender? Prinsjesdag 2022 op De van Oldenbarneveltschool
» 7 Flexibele onderwijstijd goed voor onderwijs en voor maatschappij Column Tekst Theo Rinsma, directeur-bestuurder van basisschool De Buitenkans in Heerenveen S inds januari 2021 doet onze school mee met het experiment ‘Ruimte in Onderwijstijd’. Voor onze school houdt meedoen in dat leerlingen en leraren vakantie mogen opnemen wanneer ze willen. We hebben hiervoor gekozen omdat wij kansen zien: doordat kinderen niet allemaal tegelijk met vakantie zijn, zijn de klassen doorgaans kleiner, dus meer aandacht per kind, meer ruimte om met een groep de schooltijd creatief in te vullen – je kunt bijvoorbeeld makkelijker op stap – planning in het gebouw kost minder hoofdbrekens want niet alles hoeft in veertig weken gepropt te worden, en het schooljaar verloopt minder stressvol, omdat je twaalf weken meer tijd hebt om de leerdoelen te halen. Dat zijn organisatievoordelen, maar ook voor kinderen is het gunstig. Zij krijgen de kans zich op een andere manier te ontwikkelen. Want wat we zien, is dat een kind vaak hetzelfde kiest als zijn of haar vriendje of vriendinnetje. Maar als dat vriendje drie weken met vakantie is, sluit het kind zich bij een ander kind aan. Dat is niet alleen goed voor het verbreden van het sociale netwerk van het kind, maar biedt ook de kans om eens een andere activiteit uit te proberen. Kinderen worden er flexibeler van. Een ander gunstig effect vanuit kind-perspectief: je kunt zomaar doordeweeks naar het pretpark. Er zijn ook voordelen voor ouders. Volop plaats in Centerparcs, geen files voor de Gotthardtunnel en geen chaos op Schiphol. Aan de andere kant: als vrijwel alle scholen géén vakantie hebben, tref je op de camping geen andere kinderen. Dat is weer niet zo gezellig. Dus ouders gaan met andere ouders afspreken om dezelfde weken in bijvoorbeeld juni te pakken. Of ze besluiten toch in de schoolvakantie te gaan, bijvoorbeeld omdat een broertje of zusje op een andere school zit, of omdat de ouders zelf in het onderwijs werken. Ook leraren zijn enthousiast, vooral over de kleinere klassen en de rust die het geeft dat het schooljaar niet uit hollen of stilstaan bestaat. Het is wel wennen. Je werkt niet meer met de hele school naar de zomervakantie toe, want twee derde van de kinderen gaat door. Daarom hebben we gezamenlijke momenten ingepland, zo mag groep 8 niet weg tijdens de voorbereiding en uitvoering van de musical. Ook als de schoolfotograaf langskomt, moet iedereen op school zijn. Voor de directie is het wel lastig. Niets is ingericht op flexibele onderwijstijden. Probeer maar eens een ondersteunende instantie, zoals de GGD, te pakken te krijgen in de schoolvakanties. Ook samenwerken met andere scholen wordt ingewikkelder, want er is niemand aanwezig tijdens reguliere vakantieperiodes. Gymzalen zetten de verwarming uit in de vakanties. Trouwens, de hele school ook in de vakanties verwarmen is een extra kostenpost. Evenals het opzetten van een systeem om vakanties te registreren. Je moet veel regelen en het kost extra geld. Het verbaast me dan ook dat de overheid geen extra geld verbindt aan dit experiment. Het experiment wordt gemonitord en ik hoop echt dat het een succes wordt. Maatschappelijk gezien zouden we dit allemaal moeten willen. Zomervakanties van zes weken zijn niet meer van deze tijd, de wereld is veranderd sinds de invoering van de leerplicht. Het kan voor kinderen zelfs ongunstig uitpakken, de ‘zomerdip’ is een bekend fenomeen. Daarvan hebben onze kinderen nooit meer last.
» 8 VBS - oktober 2022 Complimenten aan onze leden Ook in het schooljaar van 21/22 is in meerdere opzichten een groot beroep gedaan op alle mensen in het onderwijs. De combinatie van onderwijs op afstand, vermoeide leerkrachten en een tekort aan leerkrachten en leerlingen die meer moeite hadden in vorm te blijven, maakten het een kwetsbaar schooljaar. We trappen daarom af met het uitspreken van onze waardering voor onze leden, hoe zij afgelopen schooljaar hebben doorgezet en zich weer flexibel en creatief hebben ingezet om het onderwijs vorm te geven. Samen gaan we verder! Scholen kunnen leefwerelden bij elkaar brengen Globalisering, individualisering en de coronacrisis hebben de afgelopen jaren tot uiteenlopende meningen en standpunten geleid. De argumenten vliegen je omde oren om iets wel of niet te doen. Hierdoor lopen leefwerelden steeds meer uiteen. Deze polariserende samenleving zet druk op het onderwijs en stelt steeds zwaardere eisen aan een directeur(-bestuurder). Hoe gaat het onderwijs hiermee om en hoe leren we kinderen te leven in een verdeelde maatschappij? We spraken er Sjoerd Beugelsdijk over. Volgens hem kan het onderwijs segregerenmaar ook leefwerelden bij elkaar brengen. In lijn hiermee schreef Artho Jansen over leiderschap in deze roerige tijden, zie kaders onderaan links en rechts op deze pagina. Polarisatie? Vergroot je kennis en luister Sjoerd Beugelsdijk, intern toezichthouder bij de Groningse Schoolvereniging en hoogleraar ‘Ik snap dat er discussie is over onderwijskwaliteit en dat het moeilijk is om personeel te vinden. Een gouden knop bestaat niet, maar is er wel eentje die heel dichtbij komt: maak kleinere klassen de norm. (…) Als individuen zelf zijn we ook verantwoordelijk. We besteden soms best wel veel tijd aan praten over de druk, over de ander die iets moet doen of vervelend doet, over de verantwoording en over de overheid, terwijl we misschien ook wel eens meer naar onszelf kunnen kijken en de regie kunnen nemen. Stel bijvoorbeeld bij verzoeken van ouders de vraag: Moeten we dat als school doen? Waar stap jij als ouder in? Je geeft dan ruimte aan individualisering in combinatie met eigen verantwoordelijkheid.’ Artho Jansen, bestuurder bij Stichting Vrijescholen Zuid West Nederland en VBS-voorzitter (…) ‘Een crisis werpt nieuwe vraagstukken op en dan blijkt dat sommige ouders en leerkrachten een andere invulling van de idealen verwachten dan waarvoor de school kiest. (…) Dit leidt er toe dat bepaalde ouders, die in andere tijden vaak loyaal waren aan het schoolbeleid, zich nu teleurgesteld voelen. Het toepassen van dienend leiderschap is dan lastiger en dus zie je in de huidige tijd dat er vaker wordt gekozen voor een zogenaamd uitvoerend leiderschap: het voldoen aan de eisen van de overheid. Begrijpelijk, maar waak voor automatisme.’ 100 jaar VBS: een vereniging voor en door leden Nadat in 1917 de vrijheid van onderwijs in de Grondwet was vastgelegd, zag je dat de zuilen zich op onderwijsgebied gingen verenigen. Een groep ouders die het onderwijs meer pedagogisch benaderde voelde zich hierdoor in het gedrang komen. Om sterk te staan én om elkaar te helpen, verenigden zij zich in 1921 in VBS. Een vereniging voor en door leden dus en dat geldt 100 jaar later nog steeds. VBS-leden verzorgden vorig schooljaar online kennissessies, gaven interviews voor de nieuwsbrief en De VBS en deelden hun ervaringen tijdens netwerkbijeenkomsten. Het is een lijn die we willen voorzetten en in dit activiteitenverslag ga je er ook meer van terugzien. Leiderschap in roerige tijden Samen gaan we verder! Activiteitenverslag 2020 - 2021 Artho Jansen
» 9 We trekken op met onze leden We komen op voor de belangen van onze leden en trekken hierin samen op. Drie voorbeelden: #1 Nationaal Onderwijsontbijt Samen met de andere profielorganisaties organiseerden we in oktober 2021 het Onderwijsontbijt. Kamerleden, schoolbestuurders (waaronder Wouter Groot van VBSlid de Casimirschool) en gastsprekers uit het onderwijs gingen met elkaar in gesprek over kansengelijkheid, het lerarentekort en meer ruimte voor het pedagogische perspectief in het onderwijs. Het door de profielorganisaties gezamenlijk opgestelde Manifest ‘Geef ruimte aan scholen om vanuit diversiteit en eigenheid kwalitatief goed onderwijs te bieden’ werd hier ook nog eens onder de aandacht gebracht. #2 Personeelsvraagstukken in het speciaal onderwijs ‘Pabostudenten hebben koudwatervrees voor het speciaal onderwijs’, startte Pauline van der Kolk het gesprek in De VBS van oktober 2021, zie kader rechtsonder op deze pagina. Zij houdt zich binnen Heliomare – waaronder zes scholen in het (v)so vallen - bezig met alles wat met opleiding van onderwijspersoneel en stagiairs te maken heeft. In De VBS van mei 2022 spraken we met bestuurder van Stichting Verderwijs Renate van Dijk over het lerarentekort in het (v)so en hoe dat op den duur tot meer thuiszitters zal leiden. Door een podium te bieden voor hun verhaal, draagt VBS bij aan het vinden van oplossingen. #3 Studenten opleiden via opleidingsschool Een opleidingsschool is een samenwerking tussen een lerarenopleiding en bijvoorbeeld een aantal basisscholen, bij het opleiden van leraren. Ongeveer veertig procent van de studenten die nu een lerarenopleiding volgt, wordt opgeleid via een opleidingsschool. De politiek heeft de ambitie om vóór 2030 alle studenten via een opleidingsschool op te leiden. Om onze leden hierop voor te bereiden, organiseerden we in 2021 een kennissessie over hoe je een opleidingsschool kunt worden. Op 7 november a.s. vindt deze weer plaats. Meld je aan via onze website. Thema’s waar VBS haar geluid heeft laten horen We zijn gesprekspartner van de Minister van Onderwijs, medewerkers van het ministerie van Onderwijs, Kamerleden, Onderwijsinspectie, Onderwijsraad en andere onderwijsorganisaties. We leveren inbreng voor Kamerdebatten en reageren op internetconsultaties. De highlights van afgelopen schooljaar: • Pleidooi voor investering in professionalisering onderwijs VBS pleitte om meer te investeren in de professionalisering van onderwijsgevend personeel en het verbeteren van opleidingen voor leraren, met als doel een verbeterde kwaliteit van het onderwijs en grotere aantrekkelijkheid van het beroep. • Kritisch op wet Uitbreiding bestuurlijk instrumentarium VBS pleitte samen met de andere profielorganisaties dat wanneer nieuwe, vergaande instrumenten worden ingevoerd, het helder moet zijn dat bestaande instrumenten niet toereikend zijn. • Kritisch op Besluit actualisering deugdelijkheidseisen funderend onderwijs VBS betoogde samen met de andere profielorgnisaties, dat het Besluit nog steeds niet precies helder maakt wat de overheid verstaat onder ‘evident ondoelmatige besteding van de bekostiging.’ Dat kan leiden tot aantasting van de rechtszekerheid van schoolbesturen. Samen staan we sterk Belangenbehartiger Pleidooi voor meer stagiairs in het (v)so Pauline van der Kolk, kwartierleider en schoolopleider bij Heliomare ‘Dat er binnen de lerarenopleidingen geringe aandacht voor het speciale kind is, heeft als gevolg dat er misschien maar vijftien van de honderd studenten iets meer over deze kinderen weet. Dan heb je een vierjarige opleiding gevolgd, een diploma in de pocket en mag je overal werken, maar heb je niet die extra inzichten, vaardigheden en kennis. Dat is jammer, want ik kan garanderen dat wanneer je in het basisonderwijs aan de slag gaat, je in de klas tien kinderen voor je neus hebt waar wat mee is. En die tien kinderen hebben – net als klasgenoten, maar dan iets meer – een kindgerichte blik nodig.’ De Werkplaats
» 10 VBS - oktober 2021 Vraagbaak, sparringpartner en ondersteuner Ons doel is dat zoveel mogelijk leden de weg naar de Helpdesk weten te vinden voor vragen, om te sparren of voor ondersteuning. Hier is in onze media ook specifiek op ingezet. We delen informatie over meerdere kanalen: nieuwsbrief, De VBS, kennissessies, netwerkbijeenkomsten en LinkedIn. Op dit laatste kanaal hebben we het aantal volgers van VBS ook flink weten te verhogen. We zien dat het allemaal effect heeft. Ruimnegentig procent van de leden weet VBS te vinden. De vragen die zij vorig schooljaar stelden aan de VBS Helpdesk gingen over diverse thema’s, waaronder bestuur en toezicht, financiën, personeelsbeleid (HRM), medezeggenschap (MR), communicatie, onderwijsrecht en andere juridische problematiek. Waar nodig werkte de VBS Helpdesk hierbij samenmet onderwijsspecialisten uit het veld, onze partners. Extra aandacht voor personeelsvraagstukken Hoewel de arbeidsmarkt in het onderwijs altijd in beweging is, lag vorig schooljaar bij veel scholen de nadruk op het aantrekken en behouden van onderwijspersoneel. Vanuit verschillende invalshoeken heeft VBS aandacht hieraan besteed, waaronder: • Artikelen in nieuwsbrief › Verkort verzuimduur door bedrijfsarts de juiste vragen te stellen › P&O’ers in het vo willen strategisch personeelsbeleid beter op de kaart zetten › Personeelstekort: neem arbeidscontracten onder de loep en kijk wat flexibeler kan • Helpdeskartikelen in De VBS › Hoe je ervoor zorgt dat duurzame inzetbaarheid leeft › Toekomstproof personeelsbestand – aan de slag met strategische personeelsplanning • Leden aan het woord in De VBS › Renate van Dijk, bestuurder Verderwijs, over gevolgen lerarentekort in (v)so, zie kader op rechterpagina › Pauline van der Kolk van Heliomare hield een pleidooi voor meer stagiaires in (v)so, zie ook vorige bladzijde • Nieuwe online kennissessie › Succesvolle organisatie van nieuwe kennissessie: Handvatten voor personeelsvraagstukken Praktische en actuele informatie Hoe pak je het aan? Wat bepaalt de wet? Waarop wordt gehandhaafd? Leden waarderen het als VBS, waar het kan, onderwerpen zo praktisch en actueel mogelijk insteekt. En handzaam ook, alles in één overzicht bijvoorbeeld. Vorig schooljaar hebben we hier extra aandacht aan besteed. Een paar voorbeelden: • Top-3 Helpdeskvragen in de nieuwsbrief De drie meest gestelde helpdeskvragen van afgelopenmaandmét antwoord op een rij • Button ‘Oekraïense leerlingen’ website Vragen, informatie en links over onderwijs aan Oekraïense kinderen op één webpagina • Nieuwsberichten vol tips en adviezen Een greep: Tips ter voorbereiding op het inspectiebezoek, voor mogelijke lobby-acties en voor een constructieve relatie tussen bestuur en toezicht. • Handreikingen met achtergrond en informatie Soms vergt een vraag meer uitleg en achtergrondinformatie. Hierbij helpen de door VBS ontwikkelde handleidingen, waarvan het gros op onze website staat. Nieuw is de handreiking ‘algemeen bijzondere identiteit behouden bij bestuurlijke samenwerking’. In lijn met dit thema stond in De VBS van oktober 2021 een interviewmet Yvonne Hof van Meerkring, die lid is van twee profielorganisaties. Zie kader. Ledenservice en helpdesk leden weten ons altijd te vinden Nienke van de VBS Helpdesk
» 11 Deze VBS-leden openden in 2021 hun schooldeuren In augustus 2021 openden basisschool De Nieuwe Linde in Oisterwijk en School de Pol in Groningen hun schooldeuren. Beide maakten bij de oprichting gebruik van de door VBS ontwikkelde website Schoolstarterskit.nl. In onze nieuwsbrief vertelde mededirecteur van School de Pol, Xander Barel hierover: ‘Het bleek op veel momenten een waardevolle samenvatting van welke stappen er doorlopen horen te worden en in welke volgorde. Daarnaast heeft VBS geholpen bij de procedure rond de huisvestingsaanvraag.’ In september 2021 nam VBS afscheid van Ben Mom, die jarenlang startende scholen adviseerde. De VBS Helpdesk staat voor je klaar Ledenservice en helpdesk Lerarentekort in het (v)so zal leiden tot meer thuiszitters Renate van Dijk, bestuurder Verderwijs ‘Zoals op veel scholen in Nederland kampt ook Verderwijs met een tekort in de formatie. Er wordt nu 3,6 fte aan vacatures ingevuld via detacheringbureaus. We hebben daardoor net geen gaten in de roostering. Eigenlijk zouden we 7 fte willen invullen. Omdat een detacheringbureau twee keer zo duur is als eigen personeel, hebben we daar geen geld voor. (…) Vroeger was een stage in het (v)so verplicht. Dan leren studenten het veld kennen, en het is een manier om leerkrachten te vinden. Nu weten pabostudenten niet altijd dat ze ook welkom zijn op het (v)so. Er is dekkend aanbod van so en vso nodig. Die doelgroep is klein, maar we moeten er niet te licht over denken. Als het aanbod verschraalt, hebben we veel thuiszitters.’ Yvonne Hof met leerlingen van obs Atlantis Renate van Dijk, Verderwijs Diversiteit als kwaliteit: hoe zet je dat in? Yvonne Hof, bestuursvoorzitter Meerkring ‘Meerkring is lid van twee profielorganisaties. Er is namelijk niet één waarheid. Er zijn meerdere wegen en eindbestemmingen. Je daarvoor openstellen, vragen stellen en rekening houden met meerdere perspectieven, biedt de basis om gericht aandacht te schenken aan diversiteit. Het is een onderdeel van onze strategische visie en beleid.’ Ledenservice en helpdesk
Groei online kennissessies Sinds vorige schooljaar zijn de online kennis- en netwerksessies van VBS vaste prik op de agenda. De flexibiliteit en tijdsbesparing die het opdoen van kennis via deze weg met zich meebrengt, voldoet aan een grote behoefte gelet op het aantal aanmeldingen. Er stonden bestaande thema’s op de agenda én nieuwe. We gaan immers met de tijd mee en volgen de actualiteiten op de voet, met succes! Afgelopen schooljaar waren er rond de tweehonderd individuele aanmeldingen, een forse stijging ten opzichte van het vorige schooljaar ervoor. » 12 VBS - oktober 2022 Verbinder VBS-Netwerken VBS organiseerde ook live en online netwerkbijeenkomsten: de netwerken voor P&O’ers in het po en vo, directienetwerk po en het regionetwerk Noord Nederland po. Tijdens deze interactieve bijeenkomsten gingen de deelnemers met elkaar of met een gastspreker in gesprek over onderwerpen die zij zelf naar voren brachten. Het doel: ervaringen, tips en informatie uitwisselen met collega’s. De veelgehoorde reactie is dat de leden het fijn vinden om te kunnen sparren met collega’s uit het vak. De leden binnen het VBS directienetwerk – bestaande uit eenpitters en kleine schoolbesturen - hebben zelfs bij elkaar gevisiteerd. Om van elkaar te leren en elkaar verder te helpen. Diverse thema’s, meerdere doelgroepen Voor startende directeuren of directeur-bestuurders, ervaren bestuurders en P&O’ers werkzaam in het po, vo of so: dit waren de kennis- en netwerksessies die VBS afgelopen jaar online organiseerde: • Bekostiging po / Bekostiging (v)so Zicht op de gevolgen van de nieuwe bekostigingssystematiek po voor de meerjarenbegroting. • NIEUW: Handvatten voor personeelsvraagstukken Formatie, werving, selectie, zicht op door- en uitstroom, toekomstgericht functiebouwwerk. • Relatie bestuur & toezicht po Over de rol van het bestuur en interne toezicht, en verhouding tussen bestuur en de directie. • NIEUW: De eenpitter als opleidingsschool Wat een opleidingsschool is, hoe je het kunt worden en de voordelen ervan. • Corona en crisiscommunicatie Tips waarop te letten bij communicatie ten tijde van corona. • NIEUW: Ontslag in het onderwijs, waar moet ik op letten De wetten en spelregels die gelden in een ontslagprocedure in het onderwijs uiteen gezet. • Van directeur naar directeur-bestuurder in het po Hoe je de stap van directeur naar directeur-bestuurder voorbereidt en aanpakt. • NIEUW: Zorgplicht voor de school en toelatingsbeleid Over de regels die gelden bij de toelating, verwijdering en aanmelding van leerlingen. • Van directeur naar directeur-bestuurder in het po Hoe je dit proces aanpakt en hoe je je hierop voorbereid. • NIEUW: Omgaanmet heftige emoties, andere verwachtingen en botsende belangen Handvatten hoe hiermee om te gaan en hoe je weerstand kunt voorkomen. Live, online en in De VBS ervaringen van leden delen
» 13 Ideeën en verhalen ter inspiratie Hoe een VBS-lid werkt, vernieuwt, verbetert, onderzoekt of innoveert: het verbindt en we kunnen er allemaal iets van opsteken of leren. De meest bijzondere of opvallendste verhalen proberen we via onze mediakanalen onder de aandacht te brengen. We noemen er op deze pagina twee en sluiten daarmee dit activiteitenverslag af met waarmee we het ook zijn begonnen: voor leden, door leden. # 1 Samen naar schoolklas maakt bijzonder minder bijzonder Evelien van der Heijden, oprichtster van en leerkracht op de Samen naar Schoolklas op CBS De Kameleon, waarop kinderen zitten van de tyltylcentrumDe Witte Vogel, een school van VBS-lid Resonans ‘Wat alle Samen naar Schoolklassen gelijk hebben, is dat ze kinderen met een beperking willen laten opgroeien met kinderen zonder beperking. Per kind wordt bekeken wat het aankan en er gaat altijd een begeleider mee, zodat de leerkracht zelf geen extra werk heeft. Dit was bij de oprichting ook een belangrijk argument om de ouders van de kinderen op de basisschool mee te krijgen.’ Eerder maakte VBS ook een filmpje met onder meer Evelien en VBS-lid Resonans over deze klas, als mooi voorbeeld van pionieren. #2 Met interactief verhalen vertellen betrek je leerlingen actiever bij de les Niels Lubberman (38), docent geschiedenis enmaatschappijleer bij het Veurs Lyceum (Stichting Scholengroep Spinoza). ‘Ik werd geïnspireerd door een workshop van geschiedenisdocent en lerarenopleider Koen Henskens over interactief verhalen vertellen. Als je die werkvorm in de les toepast, ga je in gesprek over wat er in het echt plaatsvond en hoe zich dat verhoudt tot wat er in de klas gebeurde. Zo heb je en een verhaal én actieve betrokkenheid in je les. Mijn ervaring is dat leerlingen hier positief over zijn. Juist door ze zelf aan het werk te zetten, ontstaat er reuring en heb je ze mee.’ Samen naar Schoolklas, CBS Kameleon Niels Lubberman Verbinder Het VBS-Activiteitenverslag 2021-2022 maakt samen met het financieel jaarverslag 2021 onderdeel uit van de stukken voor de ALV op 21 november 2022.
» 14 VBS - oktober 2022 De nieuwe wet voor burgerschapsonderwijs moet duidelijkheid bieden aan scholen over wat zij hun leerlingen mee dienen te geven als het gaat om burgerschap. Maar is dat ook zo? Peter Warnders (adviseur public affairs VBS) en Dico Baars (adviseur public affairs Verus) zetten de belangrijkste zaken op een rijtje. En vertellen waar de Onderwijsinspectie op gaat letten. Burgerschapsonderwijs in het dna van de school Burgerschapsonderwijs kent ook een sociale en morele dimensie, die sterk raken aan de levensovertuiging en visie van een school. Dat maakt burgerschapsonderwijs nooit neutraal, omdat het zich altijd afspeelt in de context van de school.’ Burgerschap is geen vak Deze benadering heeft gevolgen voor de manier waarop burgerschapsvorming zichtbaar gemaakt kan worden in school. ‘Burgerschapsonderwijs heeft zowel meetbare als merkbare kanten’, vult Peter Warnders aan. ‘Zo kun je leerlingen toetsen op de kennis over staatsinrichting. Maar hoe breng je het merkbare in kaart, hoe ga je dat meten? Zoals Dico zegt, het gaat om het voorbereiden van jongeren op hun rol in de maatschappij. Het gaat om de normen en waarden van een school. Burgerschap is dan ook geen vak, de school moet in alle aspecten kunnen laten zien welke normen en waarden ze meegeeft. Staatsinrichting kun je nog bij maatschappijleer geven, de rest zit in het dna van de hele school. Dit vereist een brede aanpak.’ Baars is het daar helemaal mee eens. ‘Inderdaad, het is niet een vak dat je een uurtje in de week geeft en dat je daarna kunt afvinken. Het onderscheid dat Peter maakt, meetbaar en merkbaar, is daarom een hele goede. Iedereen kent de drieslag van Gert Biesta: kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming. Burgerschapsvorming raakt sterk aan die Dico Baars ziet dat scholen verschillend kijken naar burgerschapsonderwijs. ‘Dat leerlingen leren spelen op het speelveld van onze democratische samenleving is wat mij betreft de essentie. In die opdracht zitten drie dimensies. De eerste is de politiek-democratische, bijvoorbeeld hoe onze democratie werkt, wat er in de grondwet staat en hoe de Eerste en Tweede Kamer functioneren.’ Baars noemt dit de harde kant van burgerschapsonderwijs. ‘Het gaat dan om kennisoverdracht. Tegelijk is het meer dan dat. Tekst Martijn de Graaff Meer info, mail naar helpdesk@vbs.nl Belangenbehartiging
» 15 laatste twee functies van onderwijs. Je reikt de tools aan waarmee een leerling - vanuit zijn of haar persoonlijke, zich ontwikkelende, identiteit - leert zich te verhouden tot de samenleving. En dat is onlosmakelijk verbonden aan de manier waarop je naar de wereld kijkt.’ Een zelfbewust verhaal Collega’s van Baars helpen scholen hun burgerschapsonderwijs vorm te geven. ‘Dat begint met het in kaart brengen van wat er al is. Scholen zijn vaak verbaasd dat ze al heel veel doen, zonder zich daar bewust van te zijn. Vanuit die analyse kan een school naar een visie en een plan werken.’ ‘Het belangrijkste is dat je als school weet wie je bent en wat je je leerlingen wilt meegeven’, vult Warnders aan. ‘Zorg dat je dat als school eerst helemaal helder hebt en inventariseer wat er al gebeurt.Schrijf dan je eigen verhaal.’ ‘Een zelfbewust verhaal’, vervolgt Baars. ‘Doe je wat de samenleving en het ministerie van je willen? Of heb je een eigen verhaal te vertellen? We zien dat zelfbewuste scholen zich anders opstellen ten opzichte van de omgeving en de inspectie. Deze scholen stappen niet in de valkuil van het meten = weten en het afvinken van checklists. Zij begrijpen heel goed dat burgerschapsvorming een andere aanpak vereist.’ Herkenbaar zijn In de nieuwe wet zijn er meerdere ijkpunten waar de Onderwijsinspectie aan toetst. Warnders ziet nog steeds veel onduidelijkheid. ‘Voor de zomer heeft de inspectie een aantal nieuwe scholen afgewezen vanwege hun beleid op burgerschap. Kamerlid Bisschop heeft daar vragen over gesteld aan de minister. Als je de antwoorden bekijkt, kun je er nog steeds geen vinger achter krijgen waarom die scholen zijn afgewezen.’ De vraag is dus: hoe gaat de Onderwijsinspectie de nieuwe wet interpreteren bij het beoordelen van burgerschapsonderwijs? ‘Zoals Dico en ik al aangaven, je moet als school allereerst duidelijk hebben beschreven wat je visie is en wat je gaat doen. Dat moet zichtbaar en herkenbaar zijn in de school. Maar, wat is nu meetbaar? Hoe kun je laten zien dat een leerling goed geoefend heeft als burger? In hoeverre kan de inspectie hierover echt oordelen?’ ‘Inderdaad, wees samenhangend en doelgericht’, zegt Baars. ‘Als bestuur moet je je beseffen dat je bij burgerschapsonderwijs zelf veel kunt invullen. Maar, het is niet vrijblijvend. Als school heb je echt iets te doen. Nogmaals, het gaat om context, visie en je populatie. Kijk naar de wereld om je heen, dan zie je dat er genoeg te doen is. En, we zijn geneigd leerlingen in termen van risico’s te definiëren. We moeten ze niet in een hokje willen plaatsen, nodig hen uit om mee te denken en mee te praten. Ook dat is burgerschapsonderwijs. Boor het enthousiasme aan, ga daarmee aan de slag.’ Warnders heeft ook een belangrijke tip. ‘Een goede visie en plan van aanpak zijn belangrijk, uiteindelijk moeten je docenten dat uitvoeren. En moeilijke discussies in de klas kunnen voeren, bijvoorbeeld over vrijheid van meningsuiting. Ondersteun je leerkrachten.’ Tip: Lees op pagina 6 hoe De van Oldenbarneveltschool in Rotterdam burgerschapsonderwijs geeft. Politieke werkgroep onafhankelijke profielorganisaties De onafhankelijke profielorganisaties Verus, VBS, VOS/ ABB, VGS en ISBO vertegenwoordigen de volledige breedte van de onderwijssector. Door middel van een gezamenlijke strategische agenda voeren de profielorganisaties zowel in de politiek als in het onderwijs het gesprek om ruimte te vragen voor scholen om vanuit diversiteit en eigenheid goed onderwijs te kunnen bieden. Een intensieve samenwerking op het gebied van belangenbehartiging is hiervoor cruciaal. Dat gebeurt niet alleen op het niveau van bestuurders, maar ook tussen de adviseurs die de contacten met ‘Den Haag’ onderhouden. In een politieke werkgroep wisselen zij relevante kennis en informatie uit. Daarnaast ontplooien zij activiteiten, vaak in samenwerking met leden, die gericht zijn op de beïnvloeding van beleidsprocessen en beeldvorming. ‘Burgerschap is geen vak voor een uurtje per week’
» 16 VBS - oktober 2022 I n de ruim vier jaar dat ik als HR-adviseur werk is de arbeidsmarktkrapte breder geworden. Dat merk ik ook op onze scholen, waar we steeds meer moeite moeten doen om bijvoorbeeld taaldocenten te vinden, zeker op vmbo-niveau. Wij zetten onze deuren dan ook wagenwijd open voor zij-instromers. Door hun jarenlange praktijkkennis en levenservaring zijn ze soms letterlijk onmisbaar bij de invulling van tekortvakken of nieuw aanbod waar reguliere instroom simpelweg ontbreekt. Onmisbaar of niet: potentiële zij-instromers moeten keihard vechten voor hun plekje voor de klas. Een geschikte school vinden lukt vaak nog wel, maar het verplichte assessment is voor sommigen een haast onoverkomelijk struikelblok. Wij spelen hier actief op in door talentvolle zij-instromers van wie we weten dat ze als een berg tegen het geschiktheidsonderzoek op zien, eerder te laten beginnen. Ze hebben zo meer tijd om met collega’s mee te lopen, zelfstandig les te geven en na te denken of dit is wat zij (én wij) echt willen; allemaal nuttige bagage om het assessment te halen en het zij-instroomtraject te starten. Verder willen we zij-instromers vanaf dit schooljaar een grotere aanstelling geven dan het aantal lesuren, zodat ze meer ruimte krijgen om zich voor te bereiden. Van zij-instromers is bekend dat, zeker in het begin, het lesgeven hun zoveel tijd en energie kost dat ze soms besluiten te stoppen ‘om maar niet te verdrinken’. Dat willen wij absoluut niet. Daarom waren we ook blij met de opdracht vanuit de Regionale Aanpak Personeelstekort (RAP) om te kijken naar hoe zij-instromers de begeleiding binnen hun school ervaren. De geluiden die ik hier hoor, zijn wisselend, maar over het algemeen positief. Ronduit tevreden zijn zij-instromers over de structuur van de docentbegeleiding binnen onze scholen. De vakbegeleiding scoort voldoende, maar minder goed. Het vinden van bekwame begeleiders uit de sectie is weleens lastig en voor effectieve begeleiding is een goede klik noodzakelijk. Grootste discussiepunt is waar de begeleiding over moet gaan. De ene zij-instromer ziet het als een soort extra opleiding, de andere als manier om te aarden in een nieuw werkveld. Op basis van alle feedback hebben wij besloten om breder in te zetten op begeleiding in het algemeen, docentbegeleiders vaker aan vakbegeleiders te koppelen en bewuster in te spelen op de net iets andere positie van zij-instromers ten opzichte van andere nieuwelingen voor onze klassen. Want als ik één ding over zij-instromers heb geleerd, is dat ze anders zijn. Ruim vier jaar geleden maakten we nauwelijks een onderscheid tussen startende docenten, ervaren overstappers en zij-instromers. Ook ik niet. Nu wel. Meer dan ooit is het belangrijk om bewust te investeren in zij-instromers. Te beginnen bij een nog gerichtere begeleiding, juist als iemand al een tijdje onderweg is. Laat je zij-instromers structureel merken dat je ze ziet, dan is de kans het grootst dat ze behouden blijven. Is het niet voor je eigen school, dan wel voor het onderwijs. Investeer méér. Je zult zien: het loont. Investeer méér in de zij-instromer Je zult zien dat het loont Column Tekst Lysanne van der Poel, HR-adviseur College de Heemlanden en Houtens
» 17 Nieuws Wiersma over vrijwillige ouderbijdrage: ‘Ik ben er wel klaar mee.’ Minister Wiersma stuurde in september een brief aan de Tweede Kamer over de vrijwillige ouderbijdrage. Hierin stelt hij dat er geen enkele plek mag zijn voor het benutten van de bijdrage als toegangseis voor een school. Uit een onderzoek van de Inspectie bleek dat niet alle scholen zich houden aan de Initiatiefwet Westerveld/ Kwint, waarin staat dat scholen leerlingen niet mogen uitsluiten van extra activiteiten die zij organiseert (buiten het regulier lesprogramma). ‘Als scholen zich hier niet aan houden, dan is het aan ons om de komende tijd samen met de Inspectie hier hard tegen op te treden. Ik ben er wel klaar mee.’ Nieuws Volg je ons al op LinkedIn? www.linkedin.com/company/vbs/ Betaald ouderschapsverlof: wat verandert er dit schooljaar? In de nieuwe cao’s zijn de regels voor het opnemen van betaald ouderschapsverlof aangepast. We hebben de belangrijkste aspecten en wijzigingen in een bericht op onze website en nieuwsbrief op een rij gezet. Zo hebben alle medewerkers in het po in totaal 1040 uur recht op ouderschapsverlof totdat het kind 8 jaar is. Een deel hiervan, 415 uur (dit is ruim 10 weken), is betaald. In het vo hebben alle docenten en ondersteuners recht op 830 uur ouderschapsverlof per kind. Van dit deel is de helft, 415 uur (zo’n 11 weken) betaald. Het volledige overzicht staat op onze online nieuwspagina. Bij vragen, neem contact op met Nienke van de VBS Helpdesk. Bespaar tijd en geld door slim in te kopen Schoolinkoop, jouw inkooppartner op het gebied van facilitaire producten en diensten voor het onderwijs. Ben jij aanbestedingsplichtig, dan voeren zij de aanbesteding voor je uit! Niet aanbestedingsplichtig? Maak je geen zorgen want ook jouw school kan deelnemen aan de collectieven van Schoolinkoop. Denk aan kantoorartikelen, afvalverwerking, digitale schoolborden, sanitaire producten en nog veel meer. Nieuwsgierig? Ontvang een vrijblijvende prijsberekening op maat en start met vergelijken! Als VBS-lid kan jouw school ook gebruik maken van de diensten van Schoolinkoop. Niet alleen voeren zij de aanbestedingen uit en sluiten zij nieuwe contracten voor scholen, maar zij verrichten ook het contractmanagement. Denk hierbij aan: - Het ondersteunen bij strategische en tactische besluitvorming omtrent inkoop - het bewaken van de naleving van de afspraken in het contract - het behandelen van klachten, wensen, informatieverzoeken en storingen - het houden van (escalatie)gesprekken met de leveranciers - het op de hoogte houden van de school over openstaande zaken Kortom: Schoolinkoop streeft naar totale ontzorging en een goede prijs- en kwaliteitverhouding van de ingekochte producten en diensten. Zo kan het personeel op de scholen zich focussen op wat werkelijk belangrijk is, namelijk het geven van kwalitatief onderwijs! Op de website www.schoolinkoop.nl zijn alle collectieven te vinden. Ook vind je hier meer informatie over digitale webinars en informatiesessies. Ben jij geïnteresseerd in een of meerdere collectieven van Schoolinkoop? Stuur dan een mail naar info@schoolinkoop.nl of bel naar +31 73 888 53 08. Wil jij op de hoogte blijven van de ontwikkelingen binnen Schoolinkoop? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief door jouw gegevens achter te laten op de website!
» 18 VBS - oktober 2022 Inge Andersen deed onderzoek naar waarden in het onderwijs ‘Wat vinden we nou écht belangrijk?’ teren met hoe je leerlingen zelfstandig hun werk kunt laten doen, en hoe je daarbij ict kunt inzetten om te monitoren. Die school heeft dat experiment tijdens de crisis versneld doorgevoerd. In het algemeen gaf de coronacrisis een boost aan waardengerichte dialogen. De schoolsluitingen vormden een aanleiding om na te denken over de vraag: wat vinden we nou écht belangrijk? Sommige scholen zeiden: dat we het contact houden, en dat we kinderen die het nodig hebben, ondanks alles op school opvangen. Er werd gediscussieerd over de focus op toetsen. Maar vervolgens heeft de enorme nadruk op de ontstane achterstanden veel van de waardengerichte dialoog om zeep geholpen. En kwam de nadruk vaak weer op oude waarden te liggen. Er werd en wordt in mijn ogen eenzijdig naar achterstanden gekeken. NPO-gelden (Nationaal Programma Onderwijs, red.) zou je breder kunnen inzetten om vanuit de waarden van de school naar het hele kind te kijken.’ Even los van de coronacrisis, wat trok u in het onderwerp waardengericht leiderschap? ‘Waarden vormen de kern waar onderwijs om draait. Je bent in het onderwijs bezig met een maatschappelijke opdracht en je draagt verantwoordelijkheid over kinderen en jongvolwassenen. De afgelopen jaren discussieerden we in het onderwijs al over de vraag waar we aandacht aan moeten besteden. Zijn we niet te eenzijdig gericht op cognitieve vaardigheden, op toetsen? De kernvraag is: waar streef je naar? En hoe? Tegelijk liggen er heel veel taken op het bord van scholen, waardoor het moeilijk is de focus te bewaren. Als je je bewust bent van je waarden, kan dat helpen om keuzes te maken. Je waarden kunnen als kompas fungeren. Veel scholen stellen zich op hun site wel voor aan de hand van kernwaarden, maar het is nog niet zo eenvoudig om die kernwaarden door te laten sijpelen in de dagelijkse praktijk, Tekst Helga van Kooten Meer info, mail naar helpdesk@vbs.nl De waarden van een school staan doorgaans keurig op de site vermeld. Maar hoe zorg je er als schoolleiding voor dat die waarden doorsijpelen tot in het klaslokaal? Inge Andersen deed er voor Penta Nova onderzoek naar. ‘Gezamenlijk reflecteren sneeuwt algauw onder. We zijn doeners, we schieten vaak in de actiestand.’ U deed onderzoek naar waarden en leiderschap in het onderwijs … en toen brak de coronacrisis uit. ‘Klopt. We hebben toen een onderzoek opgezet naar beslissingen van scholen in die crisistijd. Daarin zag je een tweeslag. Aan de ene kant waren er scholen die die beslissingen top-down namen, om orde op zaken te stellen. Aan de andere kant waren er scholen die initiatieven lieten excelleren. Dat waren met name besturen die vanuit waarden handelen. Een school in Leiden was bijvoorbeeld al aan het experimen- ‘Waarden kunnen als kompas functioneren en je helpen keuzes te maken’ Interview
vbs.nlRkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=