De reactie van minister Wiersma op het IBO-rapport ‘Koersen op kwaliteit en gelijkwaardigheid’ heeft veel stof doen opwaaien. Al eerder heeft de Onderwijsinspectie in haar jaarlijkse rapport gesignaleerd dat in het onderwijsbestel veel actoren zijn die ieder een eigen richting uitwijzen, zonder onderlinge consistentie.
Dat maakt gericht en effectief beleid om te komen tot verbeteringen op de lange termijn moeizaam. Als klein schoolbestuur is het bijna een overlevingsstrategie om niet bij elke nieuwe richting vooraan te willen staan: eerst maar eens kijken of deze oprisping echt gaat beklijven. Niet uit onwil, maar op basis van ervaring: zo veel is in de afgelopen jaren opgekomen en zoveel is weer afgevallen. De excellente school als een van de laatste initiatieven.
Meer eenduidigheid nastreven
Hoog tijd om op basis van aangetoonde kennis en ervaring meer eenduidigheid na te streven. Maar het blijkt dat onderwijs veel politieker en meer economisch gedreven is dan menigeen zich bewust is. De eenduidige koers zou ten minste ruimte moeten laten voor de veelkleurigheid van ons huidige bestel, zolang niet aantoonbaar is dat één van deze kleuren leidt tot slecht onderwijs.
Dat betekent dat je met de betrokken partijen in gesprek moet gaan: als minister en als Tweede Kamer, om commitment te krijgen voor die ene koers. En niet het veld incidentgedreven korte termijn (schijn)oplossingen op te dringen. De reactie van de minister is in die zin opnieuw een schok voor het onderwijsveld. Doordenkend lijkt het erop dat de minister een voorstander is van het Franse onderwijsmodel, waarbij eenduidig in Parijs het beleid tot in detail wordt uitgedacht en de scholen uitvoeringskantoor zijn. Onderwijs als een McDonalds franchiseonderneming, zodat de hamburgers overal exact 1 schijfje augurk hebben?
Behoud autonomie leraar
Veel visies op onderwijs hebben met elkaar gemeen dat de goede leraar het succes van het onderwijs bepaalt. Van belang is dat die leraar autonomie heeft om zelf goed onderwijs te kunnen maken. Als we de goede leraar met deze voorgenomen richting wegjagen uit het onderwijs, door de al beperkte ruimte nog kleiner en nog uniformer te maken, wordt het lerarentekort niet alleen in kwantitatieve zin, maar ook in kwalitatieve zin een steeds groter probleem.
Voor VBS-scholen kan dit effect zeer ingrijpend zijn: laten we gezamenlijk voorkomen dat het zo ver gaat komen.
