Terug naar overzicht

Schaalgrootte heeft geen effect op schoolprestaties

De ideale schaalgrootte van scholen en schoolbesturen hangt af van de situatie. Er is geen bewijs voor een verband tussen schaalgrootte en schoolprestaties. Wel zijn grotere besturen verder geprofessionaliseerd. Dat komt naar voren uit het onderzoek ‘Dorpsschool of leerfabriek’ van Oberon.

Oberon deed onderzoek naar de voor-en nadelen van verschillende schaalgrootten in het primair en voortgezet onderwijs in opdracht van het ministerie van OCW. Aanleiding was een motie van Tweede Kamerlid Lisa Westerveld (GroenLinks).

In het onderzoek, grotendeels een literatuurstudie aangevuld met interviews, is gekeken naar een verband tussen schaalgrootte en efficiency en kosten, onderwijsaanbod en keuzevrijheid, sturing en verantwoording, de menselijke maat, professionalisering en onderwijskwaliteit.

Schoolprestaties
Er is geen duidelijke relatie tussen schaalgrootte en onderwijskwaliteit. De onderzoekers vonden geen bewijs dat grotere scholen beter presteren dan kleinere of andersom.

Uit het onderzoek volgt wel dat schaalgrootte, zowel op school- als bestuursniveau, samenhangt met professionalisering. Grote besturen zijn professioneler georganiseerd, door bijvoorbeeld een bestuurskantoor, terwijl kleinere besturen vaker specialistische taken uitbesteden. Op grotere scholen zijn vaak meer gespecialiseerde functies aanwezig, zoals intern begeleiders en zorgcoördinatoren. De onderzoekers gaan niet in op de kwaliteit van de ondersteuning.

Ideale schaalgrootte
Ideale schaalgrootte bestaat niet, geven vrijwel alle bestuurders aan die zijn geïnterviewd voor het onderzoek. De meest wenselijke omvang van scholen en besturen hangt af van de context. Deze bestuurders zijn over het algemeen zeer tevreden over hun huidige schaalgrootte en willen die behouden.

Menselijke maat
Bij menselijke maat gaat het om sociale cohesie en legitimering van besluitvorming. Amerikaanse en Canadese literatuurstudies laten zien dat schoolgrootte negatief samenhangt met betrokkenheid van leerlingen en leraren. Dit vindt Oberon niet terug in Nederlandse onderzoeken, die allemaal in het voortgezet onderwijs plaatsvonden. De onderzoekers concluderen voorzichtig dat leerlingen op grote scholen zich veiliger voelen.

Het leerlingaantal heeft geen invloed op de mogelijkheden voor inspraak die leerlingen en leraren ervaren. Wel scoren grotere besturen beter op interne verantwoording en externe dialoog.

Lees hier het onderzoeksrapport ‘Dorpsschool of leerfabriek’ van Oberon.

(12-1-2021)

Gerelateerd