Er gaan voorbeeldbrieven rond op sociale media waarin ouders te kennen geven, dat ze niet willen dat hun kind wordt getest. In de brief wordt verwezen naar artikel 11 van de Grondwet: iedereen mag zelf bepalen wat er met zijn of haar lichaam gebeurt. Hoe verhoudt zich dit tot de coronamaatregelen van de overheid? Wat zijn de rechten en plichten van jouw school?
Testen bij nauw contact
Onderwijspersoneel en leerlingen die in nauw contact zijn geweest met iemand die besmet is met het coronavirus, moeten vijf dagen in quarantaine. Na deze vijf dagen kunnen zij zich vrijwillig laten testen. Gebeurt dit niet, dan moeten ze nog vijf dagen langer in quarantaine blijven. Dit is in lijn met het quarantainebeleid dat per december al geldt. Scholen geven in de periode van quarantaine zoveel mogelijk onderwijs op afstand. De huidige wetgeving maakt het mogelijk dat scholen een dergelijke maatregel op kunnen leggen, maar toch denken sommige ouders daar anders over.
Is de maatregel gerechtvaardigd?
Scholen hebben een omvangrijke zorgplicht ten aanzien van de gezondheid en veiligheid van de leerlingen die aan hun zorg zijn toevertrouwd en onder hun toezicht staan. Om te bepalen of inzet van een bepaalde maatregel – in dit geval het vrijwillig afnemen van een coronatest en anders vijf dagen langer in quarantaine – nodig is om aan de zorgplicht te voldoen en of het daartoe een gerechtvaardigd middel is, hangt van diverse factoren af. In het onderhavige geval onder meer het besmettingsrisico van de leerlingen, de besmettingsgraad en de op dit moment geldende overheidsmaatregelen.
Voorkom uitsluiting door alternatief te bieden
De inzet van een negatieve coronatest voor de toegang tot school kan leiden tot uitsluiting als er geen alternatief wordt geboden, zoals onderwijs op afstand tijdens de vijf dagen dat een leerling langer in quarantaine gaat. Minderjarigen uitsluiten van onderwijs is strijdig met de Leerplichtwet en het Verdrag inzake de rechten van het kind (IVRK). Of onderwijs op afstand een redelijk alternatief is, verschilt waarschijnlijk per leeftijdscategorie of type onderwijs. Zo zullen leerlingen van het middelbaar beroepsonderwijs (waar het essentieel is om praktijkvakken te kunnen volgen) waarschijnlijk een groter nadeel ondervinden als zij niet naar school mogen, dan studenten in het hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs.
Belang van het kind moet voorop staan
Op grond van artikel 3 van het IVRK moet bij elke (overheids)maatregel het belang van het kind (0 tot 18 jaar) de eerste overweging zijn. Met het oog hierop is van belang om de (potentiële) voordelen en nadelen van een bepaalde veiligheidsmaatregel tegen elkaar af te wegen en de inzet ervan te onderbouwen: in hoeverre leidt de inzet van een negatieve coronatest dan wel het vijf dagen langer in quarantaine blijven tot een lager aantal besmettingen onder leerlingen? Dit maakt ook inzichtelijk op welke manier de zorgplicht is ingevuld. Van belang is ook dat door de maatregelen bestaande ongelijkheden, zoals leerachterstanden, niet nog verder vergroot worden.
Het medisch / ethisch kader samengevat
Scholen moeten kunnen aantonen dat de maatregel – in dit geval het vrijwillig laten testen of nog vijf dagen langer in quarantaine – een gerechtvaardigd doel dient, dat de maatregel noodzakelijk is om dat doel te bereiken, de voordelen opwegen tegen de nadelen en er geen minder ingrijpende manier is om het doel te bereiken. Kunnen scholen dat, dan is de maatregel gerechtvaardigd.
Helpdesk
Heb je een andere vraag of een specifieke case waar je over wilt sparren? Neem contact op met de VBS Helpdesk: Nienke Daniëls, tel 070 – 331 52 15, mail helpdesk@vbs.nl, Whats app 06 – 330 296 94.
Lees ook: coronatest en leerkracht – rechten en plichten van jouw school
(09-02-2021)
