Ben je als school wettelijk verplicht om een vertrouwenspersoon aan te stellen? Moet je alle klachten die binnenkomen formeel rapporteren? Wat is belangrijk met het oog op medewerkers, leerlingen en ouders? Wat vereist het wetsvoorstel ‘Vrij en Veilig Onderwijs’ rond sociale veiligheid? We hebben de antwoorden voor je op een rij gezet.
1. Ben je als school verplicht om een vertrouwenspersoon aan te stellen?
Op dit moment is er géén wettelijke verplichting om een interne of externe vertrouwenspersonen aan te stellen voor medewerkers, ouders of leerlingen. Wel gelden er andere verplichtingen die raken aan de sociale veiligheid. Deze verschillen per doelgroep en lichten we hieronder toe:
- Voor leerlingen
Je bent als school op dit moment verplicht om op schoolniveau een aanspreekpunt sociale veiligheid aan te wijzen (zie artikel 4c WPO). Dat hoeft nog geen formele vertrouwenspersoon te zijn, maar die invulling kiezen scholen wel vaak in de praktijk. Denk aan een intern begeleider of een zorgcoördinator. Let wel: als de wet Vrij en Veilig Onderwijs ingaat (waarschijnlijk op 1 augustus 2026) dan wordt een vertrouwenspersoon voor leerlingen wél verplicht. Als school is het verstandig hier komend schooljaar al op voor te sorteren. - Voor medewerkers
Er is ook voor medewerkers geen wettelijke verplichting om een vertrouwenspersoon aan te stellen. De cao PO noemt het ook niet expliciet. Wat wél geldt: artikel 11.5 van de cao PO stelt dat de werkgever samen met de PGMR beleid moet vaststellen over sociale veiligheid, ziekteverzuim, grensoverschrijdend gedrag enzovoort. Een vertrouwenspersoon is in de praktijk vaak onderdeel van dat beleid, en wordt ook aanbevolen vanuit goed arbobeleid. - Voor ouders
Voor ouders geldt geen verplichting tot een vertrouwenspersoon. Ouders moeten via de klachtenregeling wel toegang hebben tot een duidelijke en veilige route. Die loopt vaak via een interne contactpersoon of via de externe klachtencommissie.
2. Moet je als school elke klacht formeel rapporteren of registreren?
In het algemeen geldt: er is geen wettelijke plicht om álle klachten te registreren of te melden aan een toezichthouder. Maar ook hier zijn er aandachtspunten:
- Bij ernstige klachten (denk aan seksueel grensoverschrijdend gedrag of mishandeling) geldt een meldplicht bij de Inspectie van het Onderwijs. Dat komt voort uit de Wet op het onderwijstoezicht.
- De Inspectie verwacht daarnaast dat je als bestuur kunt aantonen dat je signalen serieus opvolgt, beleid evalueert en daarover in control bent. Je hoeft dus niet elk klachtendossier te rapporteren, maar je moet wel kunnen laten zien dat je beleid functioneert.
- Sommige besturen verwerken geanonimiseerde informatie over meldingen of klachten in hun jaarverslag of in een intern evaluatiedocument. Dit is geen plicht, maar wordt vaak wel gedaan vanuit transparantie en lerend vermogen.
- Een interne registratie of logboek is niet verplicht, maar wel gebruikelijk. Daarmee kun je trends signaleren en beleid onderbouwen of bijstellen.
Vereist de wet ‘Vrij en Veilig Onderwijs’ zowel een intern als extern vertrouwenspersoon?
Het klopt dat er in de aanloop naar deze Wet wordt gesproken over het aanstellen van een interne en een externe vertrouwenspersoon. Die verplichting staat echter nog niet letterlijk in het wetsvoorstel, maar het is wél de richting waarin het beleid zich beweegt. Het uitgangspunt is dat er voor leerlingen een veilige, bereikbare en deskundige vertrouwenspersoon beschikbaar moet zijn. In de praktijk zal dat vaak betekenen dat er zowel een intern aanspreekpunt is als een externe mogelijkheid voor situaties waarbij onafhankelijkheid nodig is.
Samengevat
- Vertrouwenspersonen zijn op dit moment nergens verplicht, maar passen wel bij goed beleid.
- Een aanspreekpunt sociale veiligheid voor leerlingen is wél wettelijk verplicht.
- Klachten hoef je niet standaard te melden aan inspectie of in een jaarverslag, behalve bij ernstige incidenten.
- Richting 2026 is het verstandig om alvast toe te werken naar een heldere meldstructuur en de rol van vertrouwenspersoon daarbinnen goed te beleggen.
Heb je vragen hierover?
Nienke van de VBS Helpdesk kan je helpen. Zij is bereikbaar via helpdesk@vbs.nl of bellen/WhatsApp 06-53 573 393. De Helpdesk is dagelijks bereikbaar tussen 9.00 – 15.00 uur.
